Lisans ve Copyright :

Internet'de çeşitli sitelerde ücretli ya da ücretsiz olarak web sahiplerinin hizmetine sunulan programlar indirildiklerinde genelde bir lisans ile beraber gelirler. Dosyaların içinden çıkan lisans, programın hangi durumlarda, hangi şartlar altında ve ne tür sitelerde kullanılabileceği, hangi durumlarda ve hangi şartlar doğrultusunda kodlarda ve sayfa görünümünde oynama yapılabileceği, kim tarafından yapıldığı gibi bilgileri içerirler.

Hukuki açıdan Lisans ve Copyright :

Lisans programı yapan kişiyle kullanan kişi arasında imzalanmış bir anlaşma hükmündedir. Programı indirenler ve kullananlar lisansı okumuş ve kabul etmiş varsayılır. Lisans borçlar kanununda yer alan akit hükmündedir ve kullanıcı tarafını bağlayan bir sözleşmedir, kullanıcı lisansta yer alan hükümlerle bağlıdır. Program ancak lisansta yer alan hükümler doğrultusunda kullanılabilir, değiştirilebilir ya da fonksyinları değiştirilebilir ya da geliştirilebilir.

Etik ve internet kültürü açısından lisans :

Programları lisansa aykırı kullanmak kanunen olduğu kadar etik olarak da yanlış bir davranıştır, emeğe ve çalışmaya saygısızlıktır. Ortalama büyüklükte bir CGI/Perl programının yapımı normal şartlar altında 2-5 ay arasında değişmektedir. Bu programı yapan kişi onlarca belki de yüzlerce saatini bu programı yazabilmek için harcamış demektir. Ayrıca bir CGI/Perl programının ortaya çıkabilmesi ve paylaşıma açılabilmesi için bir çok kişi tarafından test edilmesi, daha sonra bu programı kullanacak kişilerin güvenliği için bu programın güvenliğini en üst noktaya çıkarılması gerekmektedir bu da internet'de harcanan zaman ve bağlantı masrafı demektir. Bu da ortada büyük bir emeğin -ve paranın- var olduğunu gösterir. CGI/Perl programları istenirse paylaşıma açılamayabilen programlardır. Internette bulunan bir CGI/Perl programının kaynak kodlarını göremezsiniz, sadece ekran çıktılarını görebilirsiniz. Eğer bir kişi yazdığı CGI/Perl programını paylaşıma açtıysa, bu programı alıp kullanan kişilerin de bir sorumluluğu var demektir. Programı yazan kişinin emeğine, bilgisine ve çalışmasına saygı göstermek için programın içinde gelen lisansı dikkatlice okumak ve programı bu lisans çerçevesinde kullanmak gereklidir. Eğer lisanstaki şartlar sizi hoşnut etmezse, ters gelirse programcıyla bağlantı kurarsınız ya da programı kullanmazsınız. Unutmayın: hiç bir şey aylarca verilmiş bir emeğe saygısızlık için haklı neden değildir.

Zaten CGI/Perl programcıları da programı kullanmanız için pek fazla birşey talep etmezler. En fazla programın altında, o programı görüp ihtiyacı olabilecek web sahiplerinin daha kolay ulaşabilmesi için bir link ya da bannerın bulunması isterler. Bu da bir çok gereksiz verilmiş linkin yanında yerine getirilmesi pek zor olmayan bir istek olsa gerek...

Lisans ihlâli ve yaptırım :

Öncelikle yukarıda bahsedildiği gibi programları lisanslarına aykırı kullanmak etiğe aykırıdır, emeğe saygısızlıktır.

internet üzerinde çalışan programların (cgi, asp, php) lisansa aykırı kullanılması sonucu eğer ücretsiz bir server'da kullanılıyorsa program yapımcısının bir şikayeti üzerine server hesabı kapanabilir. CGI paralı forum programı UBB'nin programcıları lisansa aykırı kullanımları bu yolla engellemeye çalışmaktadırlar.

Bilgisayar ve internet üzerinde yer alan programlar 5846 sayılı Fikir ve sanat eserlerine ilişkin kanun ve bunu değiştiren 4110 sayılı kanun ile koruma altındadırlar, programı lisansına aykırı kullananalar 5846 sayılı fikir ve sanat eserleri, bunu değiştiren 4110 sayılı kanun ve Türk Ceza kanununun bilişim alanındaki suçlar kitabı ile koruma altındadırlar, programları lisansına aykırı kullananlar, çoğaltanlar ve satanlar hakkında suç duyurusunda bulunulabilir, tahkikat yürütülebilir, dava açılabilir.

Ayrıca bu tip bir lisans ihlâli sizi kötüniyetli duruma düşürecektir.

Yukarıda bahsedilenler sadece CGI/Perl programları için değil, diğer server-side ve client-side programlar ve masaüstü yazılımları için de geçerlidir.


Sizde ilerde program yazacağınızı, bu tip durumları yaşayacağınızı varsayarak kullandığınız programların lisansa uygun olduğundan emin olun, her zaman lisanslara dikkat edin ki ilerde kötü duruma düşmeyesiniz. Ayrıca eğer bir program yazdıysanız ve paylaşıma açacaksanız mutlaka isteğiniz doğrultusunda, ayrıntılı ve açık bir lisans hazırlayın ve kullanıcıları lisansa uygun olarak kullanmaları için uyarın...

p