ADANA
GENEL
BİLGİLER
Yüzölçümü:
17.253 km²
Nüfus:
1.934.907 (1990)
İl
Trafik No: 01
İLÇELER:
Adana ilinin ilçeleri; Seyhan, Yüreğir,
Aladağ, Ceyhan, Feke, İmamoğlu,
Karaisalı, Karataş, Kozan, Pozantı, Saimbeyli, Tufanbeyli ve Yumurtalık' tır.
Aladağ:
Adana'ya 105 km. uzaklıkta olan bu ilçede antik devirden kalma bir ören yeri
ile harap Ortaçağ kalesi, Akören beldesindeki Kırık
Kilise harabeleri çok önemlidir. 40 km mesafedeki Acısu
içmesi, Meydan yaylasında Bığbığı mağarası
bulunmaktadır.
Ceyhan:
Adana il merkezine 47 km uzaklıktadır. Adana-Ceyhan karayolu üzerinde 700 m.
uzunluğunda dört cepheli masif kaya üzerinde etkileyici görünümlü Yılan Kale, Ulucami, Mecidiye Cami ve Durhasan
Dede Türbesi ilçenin önemli turistik değerleridir. Yılankale'nin
güneybatısında, Sirkeli Höyüğü vardır.Höyüğün Ceyhan nehrine bakan kuzey
kayalıklarında Hitit Krallarından Muvattali'nin
sakallı ve uzun elbiseli rölyefi görülür. Anadolu'nun en eski Hitit
kabartmasıdır. Kurtkulağı Beldesi'nde bulunan Kurtkulağı Kervansarayı 1693 yılında yapılmış olup eski
Halep kervan yolu üzerindedir. Kervansaray 'da yörenin etnografik
eserleri sergilenmektedir.
Feke:
İl merkezine bağlı Tepe Mahallerinde 1945 yılında Bizans tapınağının zemin
mozaikleri ortaya çıkarılmıştır. Feke kalesinin 12. yy.da Bizanslılar veya
Selçuklular tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Rafting için ülkemizin en
elverişli ırmaklarından olan Göksu, bu ilçede bulunmaktadır. Ayrıca çok sayıda
yaylalar vardır.
İmamoğlu:
İl merkezine 45 km. uzaklıktaki ilçenin önemli turistik değeri İmamoğlu Yeraltı Şehridir.
Karaisalı:
İl merkezine 47 km. mesafede bulunan ilçenin 8 km. kuzey batısında Milvan Kale, 17 km. batısında 1912 yılında Almanlar
tarafından yapılan Alman Köprüsü, 12 km. güneyinde Altınova
köyü yakınlarında tarihi İpek Yolu güzergahında Kesiri
Han önemli tarihi eserleridir. Yerköprü mesire yeri
ve Kızıldağ Yaylası görülmeye değerdir.
Karataş:
İl merkezine 47 km. mesafedeki ilçe coğrafi konumu ile İlk Çağda büyük önem
taşımış bir şehirdir. Magarsus adıyla anılan bu kent
bugünkü yerleşim yerinin 5 km. batısında yer almaktaydı. Karataş'ta
Osmanlılardan kalma iki han vardır. Ramsar
sözleşmesinde yer alan Akyatan Gölü ve Kuş Cenneti bu
ilçededir.
Kozan:
İl merkezine 72 km. mesafededir. Kozan Kalesi, Asurlular
tarafından yapılmıştır. Önemli eserlerinden biri olan Hoşkadem
Cami 1448 yılında Mısır Kölemen Sultanı Abdullah Hoşkadem
tarafından yaptırılmıştır.
Kozan'ın 22 km. güney doğusunda Dilekkaya
köyünün 2 km. uzağında bir ada gibi yükselen tepenin üzerinde Anavarza şehri M.Ö. 9. yüzyılda Asurlular tarafından
kurulmuştur. Kaya mezarları, kilise, sarnıç gibi eserler bugüne ulaşan
kalıntılardır. Ayrıca 18 çeşit deniz hayvanını gösteren Anavarza
mozaikleri bulunmaktadır. Kozan ilçesine 10 km. uzaklıktaki Dağılcak,
mesire yeri ve yaylaları ile ünlüdür.
Pozantı:
İl merkezine 116 km. mesafededir. Coğrafi konumu nedeniyle
tarihte önemli olaylara sahne olmuştur. Eski ve yeni Anakşa
kaleleri, Torosların en önemli geçidi olan Gülek Boğazı'nın girişindedir. Gülek
boğazı ile Tekir yaylası arasındaki Kızıltabya ve Aktabya kaleleri ilçenin önemli turistik mekanlarındandır.
Saimbeyli:
Adana il merkezine 156 km. mesafededir. Eski adı Haçin'dir.
Burada Orta Çağda yapılmış kale ve kiliseler bulunmaktadır.
Seyhan:
İlçenin bulunduğu yöre, pek çok uygarlıklara sahne olmuştur. İlçenin başlıca
eserleri Büyük Saat Kulesi, Taş Köprü, Yağ Cami ve Medresesi, Hasanağa Cami, Kemeraltı Cami,
Ulu Cami Külliyesi, Yeni Cami, Çarşı Hamamı, Bebekli Kilise (Kilisenin
tepesinde tunçtan yapılmış Meryem Ana heykelinin bebeğe benzemesi nedeniyle bu
ad verilmiştir.) dir. Ayrıca Eski Adana Mahalleleri
ve evleri görülmeye değerdir.
Tufanbeyli:
İl merkezine 200 km. mesafededir. İlçenin 20 km. kuzeydoğusunda Hititlerin dini
merkezi konumunda olan "Şar" kenti Hieropolis
ve Çomana adları ile tanınır. Romalılardan kalma açık
hava tiyatrosu, Bizans kilise kalıntısı, ana tanrıça tapınağının kapısı olduğu
sanılan Alakapı antik şehrin sağlam kalmış
yapılarıdır. Şar harabelerinin güneyinde Doğanbeyli
köyü yakınında höyükler, batıda Hanyeri yakınında
Hitit anıtı önemli eserlerdir.
Yumurtalık:
İl merkezine 81 km mesafededir. İlçenin en önemli eserleri Ayas ve Atlas kalesi, Süleymaniye
Kulesi ve Marko Polo İskelesidir. Akdeniz'de kıyısı
bulunan ilçenin balıkçı barınağı bulunmaktadır.
Yüreğir:
Yüreğir'in en önemli eseri Ceyhan nehri kıyısında
bugün Yakapınarı'nın bulunduğu yerde kurulan Misis Antik Kenti, Roma ve Memluk Döneminde önemini
korumuştur. Ceyhan nehri üzerinde 4. yüzyılda Bizans imparatoru Flauius Constantinus tarafından
yaptırılan Misis Köprüsü'nün yakınındaki mozaikler,
Roma bazilikası, su kemeri, stadyum, hamam, kervansaray ve mescit görülebilir.
NASIL
GİDİLİR
Karayolu:
D-400 Karayolu ve uluslararası TEM otoyolu ile Adana'ya ulaşılır. Ankara' dan
Aksaray , Pozantı üzerinden 472 km, İzmir'den Afyon Konya Ereğli üzerinden 873
km. İstanbul'dan Bolu, Ankara, Aksaray Pozantı 909 km sonra Adana'ya
ulaşılabilir. Şehir merkezine uzaklığı 5 km. olan otogardan, Türkiye'nin her
yerine otobüs seferleri bulunmaktadır.
Otogar Tel: (+90-322) 428 20 47
Demiryolu:
Adana demiryolu ile İç Anadolu , Antep ve Mersin'e
bağlıdır.
Adana Garının şehir merkezine uzaklığı 1 km.' dir.
İstasyon Tel: (+90-322) 453 31 72
Havayolu:
Havayolu Şakirpaşa HAva
Limanı'ndan sağlanmaktadır. 2750 x 45m² ebadında her türkü gövdeli uçağın iniş
ve kalkışına uygun bir piste sahiptir. Şakirpaşa Hava
Limanı uluslararası trafiğe açıktır. Tarifli ve düzenli seferlerle direk olarak
Almanya, K.K.T.C. ve Arabistan'a İstanbul üzerinden de tüm dünya ülkelerine dış
hat seferleri yapılmaktadır. Yaz aylarında trafik yoğunluğuna paralel olarak charter seferleri bulunmaktadır.
Denizyolu:
Adana il sınırları içerisinde uluslararası petrol ve yük taşımacılığına açık Botas Limanı ve Toros Gübre
Fabrikaları Limanı bulunmaktadır.
GEZİLECEK
YERLER
MÜZELER
VE ÖRENYERLERİ
Adana
Müzesi
Adres: Seyhan Cad. Adana
Tel: (322) 454 38 55
Faks: (322) 454 38 56
Adana
Etnografya Müzesi
Adana
Arkeoloji Müzesi
Adana
Atatürk Müzesi
Misis Mozaik Müzesi
Anavarza (Dilekkaya
Köyü) Ören Yeri: Adana’nın Ceyhan ilçesi, Kozan-Kadirli
yolunun yaklaşık 20. km’sinde Dilekkaya
köyü yakınındadır. Çukurova’nın ortasında birdenbire yükselen büyük bir kaya
kütlesinin önünde kurulmuştur. Roma İmparatorluğu döneminde “Anazarbus” olarak anılmıştır. Kentin Roma imparatorluk
devri öncesi tarihi hakkında hemen hemen hiçbir bilgi
yoktur. Roma imparatorlarından Septimius Severus’un, Pescennius Niger ile yaptığı iktidar savaşı sırasında, Severus’un tarafını tutan kent, Severus’un
194 yılında galip gelerek imparatorluğun tek hâkimi olmasından sonra
ödüllendirilerek tarihinin en parlak dönemini yaşamaya başlamıştır. M.S.204-205
yılında Kilikia, İsauria ve
Likaonia eyaletlerinin metropolisi
olmuştur. Anavarza, 408 yılında antik Kilikia eyaletinin baş kenti olmuştur. Şehrin Kalesi, Roma
ve İslami dönemlere ilişkin izler taşımaktadır. Ören
yerinde ayakta kalan kalıntılardan surlar, zafer takkı,
kale, sütunlar ve mozaikli iki havuz görülmeye değer niteliktedir. Günümüzde
açık hava müzesi olarak faaliyet göstermektedir.
Şar
(Şar Köy) Ören Yeri: Toros
Dağları üzerinde Adana’ya 210 km. uzaklıktaki Tufanbeyli
ilçesinin 20 km. kuzeydoğusundaki Şar Köyü’nde yer almaktadır. Şar, Hitit
döneminde “Komana” adıyla bilinen önemli bir merkezdir. Ayrıca Roma devrinden
kalma açık hava tiyatrosu, Bizans devrinden kalma kilise ve mermer bloklardan
inşa edilmiş 6 m. boyundaki "Ala Kapı" görülmeye değer eserlerdendir.
Misis (Yakapınar)
Ören Yeri: Misis antik
kenti, Ceyhan Nehri kenarında, tarihi İpek Yolu üzerinde kurulmuş, Adana’dan
sonra gelen ikinci bir geçit durumundadır. Misis'in
tarihi, antik kentin üzerinde bulunduğu ve Neolitik Çağ’a tarihlenen höyük ile
başlar. Misis’i Truva
kahramanlarından Mopsos’un kurmuş olduğu
söylenmektedir. Hitit, Assur, Makedonya ve Seleukosların eline geçmiş, Roma ve Bizans devirlerinde de
önemli bir merkez olmuştur. M.S. 8. yüzyıldan itibaren Abbasiler döneminde
yeniden imar edilmiştir. 1517 yılından sonra Osmanlı Devleti’nin hâkimiyetine
girmiş olan Misis’te bugün ayakta kalmış olan eserler
M.S. 4. yüzyıla ait bir bazilikanın mozaik taban döşemeleri, dokuz gözlü bir
taş köprü, akropoldeki surlar, sukemerleri ve hamam kalıntıları ile Selçuklu ve
Osmanlı dönemlerinden kalan Havraniye Kervansarayı ve
tek kubbeli mescittir.
Magarsos Ören Yeri:
Adana’nın sahil ilçesi Karataş’ta Dört Direkli
mevkiindedir. Antik Kilikia’nın önemli kentlerinden
olan Mallos’un dini merkezi olan Magarsos,
tapınaklarıyla tanınmış, özellikle Büyük İskender’in dua ettiği Athena Tapınağı ile ün kazanmıştır. Deniz boyunca uzanan
şehir surları, tiyatro, stadium, kilise ve hamam
kalıntıları ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.
Ayas (Aigaiai
- Yumurtalık) Ören Yeri: Kurulduğu tarih tam olarak
bilinmeyen Ayas (Aigaiai)
antik kenti Helenistik devirde Bergama’daki gibi dünyanın üç asklepieion tapınağından biri ile ünlü idi. Roma
imparatorluk döneminde gelişmesini devam ettiren Ayas,
Ortaçağ’da doğunun Akdeniz’e açılan en önemli liman kentlerinden biri olmuştur.
Özellikle Ceneviz ve Venedikli tüccarlar Aigaiai
Limanı’nda koloniler kurmuşlardır. Ünlü seyyah Marco
Polo Çin seyahati için 1268 yılında bu limandan karaya çıkmış, seyahatini
tamamladıktan sonra yine bu limandan gemiye binip Venedik’e dönmüştür. Ayrıca Ayas ve Atlas kaleleri, Kanuni Sultan Süleyman döneminde
yaptırılan üç katlı gözetleme kulesi, Osmanlı ve Roma hamamları kentin tarihi
zenginliğini artırmaktadır.
Akören Ören Yeri:
Toroslar üzerindeki Aladağ
ilçesinin bir beldesi olan Akören yeni tespit edilmiş
bir ören yeridir. Yapılan araştırmalara göre iki mahalleden oluşan ören yerinde
ayakta kalmış dört adet kilise, yapı kalıntıları ve caddeler saptanmıştır.
Kazılardan elde edilen yazıtların incelenmesinden burasının Roma devrinden beri
yayla olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Ceyhan-Sirkeli
Muvattali Kabartması ve Ören Yeri:
Eski Misis-Ceyhan karayolu üzerinde yer alan Sirkeli
köyünde Ceyhan Nehri kenarında bir kaya kütlesinin üzerinde bulunmaktadır.
Yakında Sirkeli Höyüğü bulunur. Hitit İmparatoru Muvattali, Mısır Firavunu Ramses
ile yaptığı ünlü Kadeş Savaşı’na giderken buraya
uğramış ve bu olaydan sonra Hititler tarafından bu yerin kutsallığına
inanılmıştır. Muvattali kabartması Anadolu’daki en
eski Hitit kabartması olması ile de ayrı bir öneme sahiptir.
Tepebağ Evleri: Eski
Adana evleri, aynı adlı Tepebağ Höyüğü'nün üzerinde
ve eteklerindedir. Tarihi sur içindeki Adana şehrinin yüzlerce yıllık kültürü
burada saklıdır. Tepebağ Evleri'nin çoğu 18. yüzyılda
yapılmıştır.
Kastabala Örenyeri
KALELER
Yılan
Kale: Misis ile Ceyhan arasında, ovaya
hâkim bir tepe üzerindedir. İç Anadolu’dan gelip Gülek
Boğazı yoluyla Adana, Misis, Payas
ve Antakya’dan geçen tarihi istila ve kervan yolunun üzerinde bulunan kale, dağ
kaleleri zincirinin ilk halkasıdır. Halk arasında “Şahmeran
Kalesi” olarak da bilinen kalede Şeyh Meran adlı bir kişinin yılan yetiştirip
terbiye ettiği söylentisi yaygındır.
Dumlu Kalesi:
Ceyhan’ın 17 km. kuzeybatısında Sağkaya bucağının Dumlu (Tumlu) köyünün batısında
ve 75 m. kadar yükseklikteki sert kalkerli bir tepe üzerindedir. 12. yüzyılda
yapıldığı sanılmaktadır. Çevresi 800 metredir. Sekiz burçludur. Ovaya bakan
doğu köşesinde gözetleme kulesi bulunmaktadır. Tek kapısı doğuya bakmaktadır.
Kale içerisinde yapı kalıntıları ve sarnıçlar yer almaktadır. Tepe etrafında
kaya mezarları görülmektedir.
Kozan
Kalesi ve Manastırı: Assurlular
tarafından yaptırılmıştır. Kozan Kalesi (Sis) tarihi yol üzerinde stratejik
yönden önemli bir konumdadır. 9. yüzyılda Abbasilerin, 11. yüzyılda
Selçukluların ve daha sonra Haçlıların eline geçmiştir. Her üç yılda bir
yapılan vaftiz yağı çıkarma törenleri nedeniyle, Hıristiyan dünyasının önemli
merkezlerinden olmuştur.
KONAKLAR
Ramazanoğlu Konağı:
Ramazanoğlu Halil Bey tarafından 1489 yılında
yaptırılmıştır. Üç katlıdır ve kesme taştandır. Adana’nın en eski ev
örneklerindendir. Harem bölümü ayakta olup, selamlık kısmı yıkılmıştır. Daha
sonraki yıllarda tüccarların tuz pazarı kurması nedeniyle “Tuz Hanı” adı
verilmiştir.
CAMİLER
Cami
ve Kiliseler
Akça
(Ağca) Mescit: Adana’nın en eski Türk yapısı olan
Akça Mescit, 1489 yılında Türkmen Beyi Ağca tarafından yaptırılmıştır. Kapısı
ve mihrabı göz alıcı üç sıra taş mermerle kaplıdır.
Bebekli
Kilise: 1880-90 yılları arasında yapılan kilisenin esas ismi Saint Paul’dür. Kilisenin tepesinde Meryem Ana’nın 2.5 metrelik
tunç heykeli bulunmaktadır. Heykelin bebeğe benzemesi nedeniyle halk arasında
Bebekli Kilise olarak bilinir.
Büyük
Saat Kulesi: Tarihi Ulu Cami Külliyesi içinde, 1882
yılında Vali Abidin Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Kesme taştan dikdörtgen kesitli 32 m. yükseklikte bir kuledir. Resmi dairelerin
zamanlarını ve ezan vakitlerini göstermek için yapılmıştır.
HAMAMLAR
Çarşı
Hamamı: Ramazanoğlu
Piri Bey tarafından 1529 yılında yaptırılmıştır. Soğukluk, sıcaklık bölümü ve
halvet odalarıyla klasik Osmanlı hamam mimarisinin tipik örneklerindendir.
Giriş kapısındaki taş işçiliği ilginçtir.
KERVANSARAYLAR,
BEDESTENLER
Kurtkulağı Kervansarayı:
Kurtkulağı Kervansarayı, Ceyhan’ın 12 km.
güneydoğusunda Kurtkulağı beldesindedir. 17. yüzyıl
sonunda Hüseyin Paşa tarafından eski Halep kervan yolu üzerinde yaptırılmıştır.
Büyük kesme taşlarla yapılmıştır. 23.60x45.75 m. boyutlarındadır. 1.80x2.15 m’lik kalın ayaklar ve kemerlerle örtülü odalar sivri
kemerli ikişer pencere ile aydınlanmaktadır. Kervansarayın hemen yanında, aynı
döneme ait ilginç bir mimarisi olan tarihi cami bulunmaktadır.
Bedesten:
Eski Belediye Caddesi üzerindedir. Ramazanoğlu Halil
Bey ve oğlu Piri Mehmet Paşa tarafından 16. yüzyılda yaptırılmıştır. “Kapalı
Çarşı” olarak da bilinmektedir. Adana’nın en canlı ticaret merkezi olmuştur.
Halen bu önemi sürmektedir.
KAPLICALAR
Termal
Bahçe ilçesindeki Haruniye Termal
Turizm Merkezi, Aladağ yakınlarındaki Acısu içmesi, Ceyhan'daki Tahtalıköy,
Kokarpınar içmesi ve Kurttepe
içmesi çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan şifalı sulardır.
PLAJLAR
İlin Akdeniz kıyısındaki Karataş
ve Yumurtalık ilçeleri kıyı turizmi açısından önemlidir.
YAYLALAR
Tekir, Bürücek, Aladağlar, Horzum Fındıklı, Hamidiye, Asar, Asmacık, Armutoluk,
Belemedik, Meydan, Çamlıyayla ve Kızıldağ
yaylaları eşsiz güzelliğiyle yayla turizmi için önemlidir.
KÖPRÜLER
Taşköprü:
Adana Müzesi’ndeki kitabede mimar Auxentios
tarafından 4. yüzyılda yapıldığı yazılıdır. 319 m. uzunluğunda ve 13 m.
yüksekliğinde olan köprü, yanlardan ortaya doğru büyüyen 21 yuvarlak kemerden
ibarettir. Bunlardan ancak 14’ü sağlamdır. Ortadaki büyük kemerde iki aslan
kabartması vardır.
KORUNAN
ALANLAR
Yumurtalık
Tabiatı Koruma Alanı
Konumu Doğu Akdeniz Bölgesinde, Adana ili, Karataş ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Saha;
16430 Ha. büyüklüğündedir.
Ulaşım Karataş-adana yolu ile
Yumurtalık-Adana yoluyla ulaşılmaktadır. Tabiatı Koruma Alanı Karataş ilçe merkezine 35. km,Yumurtalık ilçe merkezine 30
km. mesafededir.
Özellikleri Seyhan-Ceyhan deltası, göl lagünleri, kıyı
kumulları, barındırdığı bitki ve hayvan türleri, tarihi ve kültürel değerleri
ile kompleks bir yapı oluşturmaktadır.
Sulak alan kompleksi, kuş göç yolu üzerinde bulunmakta olup,
kışın kuş populasyonları çok yüksek değerlere
ulaşmaktadır. Kuşların göçlerinin emniyetleri bir şekilde tamamlanması
bakımından son derece önemli bir mevkiinde bulunmanın yanı sıra, soğuk kış
şartlarında Orta Anadolu'daki göllerin donması su kuşlarına çok önemli bir
kışlak görevi yapmaktadır.
Akyatan
ve Ağyatan gölleri barındırdığı kuş türleri açısından
Türkiye'deki "A sınıfı" niteliğindeki 19 sulak alandan 2'sini
oluşturmaktadır. Ayrıca nesli tehlikeye düşmüş 2 tür deniz kaplumbağasının (Caretta caretta) ve özellikle (Cheloria Mydas) Akdeniz'de
varlığını sürdürebilmesi açısından da bu alanlar önemlidir. Ayrıca Yumurtalık
Lagünü ülkemizde Halep Çamının(Pinus Halepensis)'in nadir yayılış alanıdır.
Saha; Türkiye'nin Akdeniz kıyılarında yer alan 17 deniz kaplumbağası
yuvalama alanlarından birisidir. Özellikle Akdeniz'de yok olma tehlikesi içinde
bulunan Chelonia Mydas türü
kaplumbağa için son sığınma alanlarıdır.
SPORTİF
FAALİYETLER
Adana ili baraj gölünde sörf yapılmaktadır. Yaylalarda
trekking ve atlı doğa sporu güzergahları mevcuttur. Bisiklet sürüşü için çok
elverişli güzergahlar vardır. Seyhan ve Ceyhan nehirleri baraj gölleri olta
balıkçılığı için uygun mekanlardır.
Av potansiyeli yüksek olan ilde Torosların
yamaçlarında yaban keçisi, ala geyik ve karaca av hayvanı üretme sahaları
kurulmuştur. Akarsularda bol miktarda alabalık yaşamaktadır.
Rafting için çok elverişli ırmaklarından biri olan Göksu,
Adana il merkezine 121 km. mesafede olan Feke ilçesindedir.
KUŞ
GÖZLEM ALANI
Aladağlar:
Kuş Alanı, Tuzla Gölü Kuş Alanı, Akyatan Gölü Kuş
Alanı, Ağyatan Gölü Kuş Alanı, Yumurtalık Lagünleri
Kuş Alanı Adana İli sınırlarında bulunmaktadır.
COĞRAFYA
Adana Seyhan nehrinin her iki yakasında kurulmuş, Akdeniz de
yaklaşık olarak 160 km. kıyısı bulunan, nüfus büyüklüğü açısından Türkiye'nin
4. ilidir. Adana, kuzeyden Kayseri, kuzey batıdan Niğde, batıdan İçel, doğudan
Kahramanmaraş ve Osmaniye, güneybatıdan Hatay il sınırları ile çevrilidir.
Adana'da coğrafi yapıya uygun olarak dağlık ve ovalık
kesimde iklim değişiklik göstermektedir. Ovalık alanın iklim yapısı Akdeniz
iklimidir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Dağlık alanlarda
ise kara iklimi hakimdir ve kışın yağışlar kar şeklindedir.
TARİHÇE
1950’den sonra yoğun bir gelişme gösteren kentin yerleşim
tarihi Tepebağ Höyüğü’ndeki surlarla çevrili yerleşim
ile Neolitik Çağ’a inmektedir. Kent prehistorik
devirlerden itibaren Anadolu’yu Gülek Boğazı ile
Tarsus’a bağlayan yol üzerinde olduğundan önemlidir. Hitit İmparatorluğu
yıkıldıktan sonra kurulan Geç Hitit Krallığı sınırları içinde kalan bölge daha
sonra sırasıyla Assur, Pers ve Büyük İskender’in
egemenliğine girmiştir. İskender’in ölümünden sonra önce Seleukoslar,
M.Ö. 66’da da Romalı Konsül Pompeius tarafından ele
geçirilmiştir. Roma ve Bizans devirlerinde önem kazanan kent, 704’te Araplarca
ele geçirildiyse de 9. yüzyılda tekrar Bizans egemenliğini tanımıştır. 11.
yüzyıl sonunda Selçukluların, 14. yüzyıl ortalarında da Memlukluların
egemenliği görülmektedir. Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sırasında Osmanlı
topraklarına dahil olmuştur. 1833’te Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın işgaline
uğrayan kent, 1840’ta Londra Antlaşması ile yeniden Osmanlı yönetimine
girmiştir. 1867’de kurulan Adana vilayetinin merkezi olan Adana, I. Dünya
Savaşı’nın ardından Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Fransızlar 5 Ocak
1922’de Adana İtilafnamesi hükümleri uyarınca kenti
boşaltmışlardır.
NE
YENİR?
Adana yöresinin zengin bir mutfağı bulunmaktadır. Mutfağın
bu kadar zengin olmasının nedeni çeşitli kültürlerin etkisinde kalmasıdır.
Adana yemeklerinin en büyük özelliği un, bulgur, et ve çeşitli baharatların
kullanılmasıdır. Aynı zamanda süt, yoğurt, peynir ve çökelek de bol miktarda
kullanılmaktadır. Adana kebabı çok ünlüdür. Bunun yanında bol yeşillik, ezme,
salata yenir ve mevsimine göre ayran veya yöreye özgü şalgam suyu içilir. Kesme
ya da hamur çorbası, yüzük çorbası, düğün çorbası,
sebze yemeklerinden süllüm, mercimekli ıspanak başı,
kabak çintmesi, bulgur yemeklerinden ekşili topalak, sarmısaklı köfte, içli köfte, sakatat dolması, kebaplardan
Adana kebabı, çingene kebabı, içeceklerden şalgam veya meyan kökü, tatlılardan
karakuş tatlısı, taş kadayıfı ve halka tatlısı Adana mutfağının özgün
yemeklerindendir.
Adana'dan
Yemek Tarifleri
Ispanaklı
veya Etli Kömbe
Malzemeler:
4 kg. un
1 su bardağı yağ
1 tatlı kaşığı maya
2 kg. ıspanak veya 1 kg. kıyma
1 çay kaşığı susam
yeterince tuz ve su
5 baş kuru soğan
2 çorba kaşığı salça
Hazırlanışı:
Ortası açılan un tuz ve su eklenerek hamur haline getirilir.
Mayalanması için 1-2 saat bekletilir. Mayalanan hamur beş eşit parçaya
bölünerek bezi yapılır. Büyükçe bir tepsinin içi bir çay bardağı yağla iyice
yağlanır. Beziler tepsinin çapına göre açılarak tepsiye yayılır. Soğan ıspanak
ve salçadan hazırlanan iç koyularak dört kat yapılır. Başka bir kapta susam, 1
bardak un ve 1 bardak su karıştırılarak bulamaç yapılır, hazırlanan bulamaç
tepsideki hamurun üzerine sürülür. En üste bir su bardağı yağ dökülür. Baklava
dilimi şeklinde dilimlenen yemek fırında pişirilir.
Çingene
Kebabı
Malzemeler:
1/2 kg. patlıcan
1 kg. domates
2 baş soğan
4-5 yeşil biber
1/2 demet maydanoz
yeterince tuz ve sumak
Hazırlanışı:
Patlıcan ve domatesler şişlenerek közde pişirilir. Piştikten
sonra kabukları soyulur ve dilimlenerek tepsiye dizilir. Diğer tarafta ise kuru
soğan halka halka doğranarak tuz ve sumakla ovalanır,
sonra içine doğranmış maydanoz konur ve tekrar karıştırılır. Bu karışım kızgın
yağda kavrularak domates ve patlıcanın üzerine dökülür. Hazırlanan tepsinin
üzeri hava almayacak şekilde örtülüp mangalda yarım saat daha pişirilir. Sıcak
servis yapılır.
Karakuş
Malzemeler:
1/2 kg. irmik
1 bardak şeker
2 bardak süt
1 adet limon kabuğu rendesi
1 adet yumurta
Yeterince un
1/2 kg. ceviz içi
Şurup için:
6 bardak şeker-5 bardak su, 1/2 adet limon
Hazırlanışı:
Bir gece önceden irmik ılık süt ile ıslatılır, üzerine yağ
ve yumurta eklenerek yoğrulur. Kulak memesi yumuşaklığına gelinceye kadar
üzerine un serpilir. Hazırlanan hamur 8 eşit parçaya bölünür ve üzerine nemli
bez örtülerek dinlendirilir. Bezeler tek tek üzerine
un serpilerek açılır. Açılan yufkaya dövülmüş ceviz içi ve limon rendesi
serpilir. Tekrar oklavaya sarılarak rulo haline getirilir ve baklava dilimi
halinde kesilir. Diğer taraftan şurup malzemeleri kaynatılarak soğutulur.
Kesilen karakuşlar ise bol yağda kızarıncaya kadar pişirilerek şerbetin içine
atılır. Bastırılarak şurubu emmesi sağlanır. Bu tatlı yapılırken iki ayrı tava
kullanılmalıdır. Her kızartmadan sonra yağ süzülmelidir.
NE
ALINIR?
Geleneksel motiflerle yapılan el sanatları çok gelişmiştir.
Keçecilik, koşumculuk, at arabacılığı, demircilik ve bakırcılık, yemenicilik,
mermercilik, kilimcilik, hasır ve boyra örücülüğü
ilin önemli el sanatları arasında yer alır.
LİNKLER
Adana Valiliği http://www.adana.gov.tr
Adana Belediyesi http://www.adana-bld.gov.tr
Adana Ticaret Borsası http://www.adanatb.org.tr
Adana Sanayi Odası http://www.adaso.org.tr
Adana İl Turizm Müdürlüğü http://www.adanaturizm.gov.tr
Karataş
Kaymakamlığı http://www.karatas.gov.tr
Adana Kent Konseyi http://www.adanakentkonseyi.org/
Çukurova Üniversitesi http://www.cu.edu.tr/
Adana Güç Birliği Vakfı http://www.agv.org.tr/
YAPMADAN
DÖNME
Kent Merkezindeki Bölge Arkeoloji Müzesini, Etnografya
Müzesini, Atatürk Evini gezmeden,
Merkezde Ulu Cami, Sabancı Merkez Cami, Bebekli Kilise, Taş
köprü ve Tepebağ Eski Adana evlerini görmeden,
Merkez dışındaki Anavarza, Şar ve Misis ören yerleri Akyatan ve Ağyatan Kuş Cennetlerini görmeden,
Adana Kebabı yemeden, Şalgam suyu ve Aşlama (meyan kökünden
yapılmaktadır) içmeden,
Eski çarşıları gezmeden, Karatepe
kilimlerinden almadan,
Uzun yıllardan beri yapılan Altın Koza Festivalini izlemeden
...Dönmeyin.
